1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü

1856 yılında Avustralya’nın Melbourne kentindeki işçilerin uzun çalışma saatlerine isyan edip, 8 saatlik iş günü olması için yürüyüş yapmaya başladılar. Bu yürüyüş Parlamento binasına kadar sürdü. Ardından yaklaşık 30 yıl sonra Amerika Birleşik Devletleri İşçi Sendikaları liderliğinde günde 12 saat haftada 6 gün çalışma saatlerine isyan ederek ve günde 8 saatlik çalışma saati düzeni için mevcut düzeni bırakıp iş bırakma ve durdurma kararı aldılar ve yürüyüşler düzenlediler. Bu yürüyüşlere 500 binin üzerinde insan katılım sağladı.

Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın 1889’da Paris’te yaptığı konferans sonrası işçilerin dayanışmaları sebebiyle yılda bir kere bir günün bayram olması kararlaştırıldı. Amerikalı işçilerin talebi ve önerisi üzerine 1 Mayıs tarihinde karar verildi ve bayram ilan edildi.

Zamanla 8 saatlik işgünü çoğu ülkede resmen kabul edildi. 1 Mayıs böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını anlatan bir bayram özelliğini aldı. Günümüzde sosyalist ülkelerde; Çin, Kore, Vietnam, Küba, Venezuela, Nepal ve Bolivya gibi ülkelerde tabi bu ülkeler başlıca olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde 1 Mayıs resmi tatildir ve büyük kitlelerle kutlamalar düzenlenir.

Türkiye’de 1 Mayıs;

Osmanlı Devleti’nde ilk kez 1911 yılında Selanik’teki tütün ve liman işçilerinin kutlamasıyla ilk kutlamalar başlamış oldu. İstanbul’da ise 1912 yılında kutlandı ve ardından 1.Dünya Savaşı’nın bitimine kadar kutlama yapılmadı, yıl 1921 olduğunda Türk Sosyalist Fırkasının çağrısı üzerine İstanbul’daki işçiler Mayıs ayının ilk Pazar günü tatil yaptı ve genel merkezde bayramlaşma yaptılar. Genel Başkan Hüseyin Hilmi Bey ve beraberindeki 3 kişiyle sadrazam ziyaret edildi.

Ankara'da da Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri doğrultusunda, 1 Mayıs 1922'de işçi bayramı kutlandı. 1 Mayıs 1923’te de ilk kez “resmi” olarak işçi bayramı kutlamaları yapıldı. Ancak, 1924 yılında “kitlesel” 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı. Ardından 1925 yılında çıkarılan “Takrir-i Sükun” yasasıyla kutlamalar 1935 yılına kadar yasaklandı.

Cumhuriyet'in ilanından sonra 27 Mayıs 1935 tarihli "Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun" ile 1 Mayıs "Bahar Bayramı" olarak kabul edildi. Büyük kutlamaların yaşanmadığı Türkiye’de 1 Mayıs yaklaşık 50 yıl aradan sonra tekrar ısındı. İlk açık alandaki 1 Mayıs kutlaması, 1975 yılında İstanbul Tepebaşı'nda bir gazinoda yapıldı. 1976 yılında ise Taksim Meydanı’nda Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyon’u (DİSK), geniş kapsamlı bir kutlama organize etti.

Kanlı 1 Mayıs;

Tarihe “Kanlı 1 Mayıs” olarak geçen 1977’deki kutlamalar, daha sonraki yıllarda da Taksim Meydanı’na özel bir anlam yükledi. Yaklaşık 500 bin kişinin katılımıyla o zamana kadarki en geniş katılımlı 1 Mayıs toplantısı düzenlendi. Taksim’de şimdiki The Marmara otelinin yerinde olan Intercontinental oteli ve Sular İdaresi binasından işçilerin üzerine ateş açıldı. Çıkan arbede sonrası Kazancı Yokuşu’na doğru kaçmaya çalışanların birçoğu ezilerek hayatını kaybetti. Daha sonraki yıllarda bu ölümlü kutlamalar için Taksim Meydanı 1 Mayıs’ın simgesi haline geldi. Halen tam olarak aydınlatılamayan saldırı birçok senaryo ortaya atıldı.

1979 yılında sokağa çıkma yasağı uygulanmasına rağmen, binlerce kişi kutlamalara katıldı. 1980 yılında sıkıyönetim nedeniyle kutlamalar yapılmadı, 12 Eylül 1980 darbesinin ardından 1981 yılında Milli Güvenlik Konseyi 1 Mayıs İşçi Bayramı’nı resmi tatiller arasından çıkarıldı.

2008 yılının Nisan ayında ‘’Emek ve Dayanışma Günü’’ olarak kutlama yapılması kabul edilmiştir. 2009 yılında TBMM’de kabul edilen yasayla birlikte resmi tatil ilan edilmiştir.